Trwała wysoka jakość życia w 5-letniej obserwacji długoterminowej po udanej ablacji częstoskurczu nadkomorowego. Wyniki dużej retrospektywnej kohorty pacjentów

Int J Med sci 2009; 6(1):28-36. podoba mi się! do obserwowanych nr:1071506.28

Referat badawczy

Axel Meissner1 , Irini Stifoudi1, Peter Weismüller2, Max-Olav Schrage1, Petra Maagh1, Martin Christ1, Thomas Butz1, Hans-Joachim Trappe1, Gunnar Plehn1

1., Katedra Kardiologii i Angiologii, Ruhr-University Bochum, Niemcy
2. Department of Cardiology and Angiology, General Hospital Hagen,Germany

wprowadzenie: ablacja tachykardii nadkomorowej (SVT) przy użyciu energii częstotliwości radiowej (RF) jest zabiegiem o wysokim wskaźniku powodzenia pierwotnego., Brak jest jednak danych dotyczących wyników długoterminowych, szczególnie w odniesieniu do jakości życia (QoL).

metody i wyniki: w tym retrospektywnym badaniu jednoośrodkowym 454 pacjentów, którzy przeszli ablację SVT w latach 2002-2007, otrzymało szczegółowy kwestionariusz dotyczący kwestii QoL. Kwestionariusz był zmodyfikowaną wersją kwestionariusza SF-36 Health Survey oraz listy kontrolnej objawów – Skala częstości i nasilenia.,

wniosek: wysoka skuteczność ostrej ablacji SVT utrzymuje się przez lata w długoterminowej obserwacji i przekłada się na znaczną poprawę QoL u większości pacjentów.

słowa kluczowe: Quality of Life, ablation, SVT, Atrium, Radio Frequency

wprowadzenie

RF cewnik ablacja SVT jest dobrze ugruntowanym leczeniem w inwazyjnej elektrofizjologii z podstawowym wskaźnikiem sukcesu ponad 90% we wszystkich podłożach. Ablacja SVT jest szczególnie ukierunkowana na podłoże elektroanatomiczne, takie jak powolna ścieżka w AVNRT, ścieżka pomocnicza w AVRT lub ektopowe skupienie w EAT.,

często te specyficzne SVT są trudne do leczenia medycznego ze względu na refrakcję terapii. Dlatego ablacja RF stała się leczeniem z wyboru ze względu na wysoki wskaźnik pierwszorzędowego sukcesu i niski wskaźnik powikłań (1-6).

u pacjentów z napadową SVT często występują objawy takie jak kołatanie serca, duszność, zmęczenie, ból w klatce piersiowej lub Pogorszenie niewydolności serca pod wpływem stresu fizycznego lub emocjonalnego. Częstość akcji serca wynosząca 200 uderzeń na minutę i więcej nie jest rzadka, zwłaszcza u młodych pacjentów lub u pacjentów z AVRT i towarzyszącym migotaniem przedsionków (Af)., Mogą wystąpić nawracające omdlenia lub inne zagrażające życiu powikłania, takie jak tachykardia komorowa i (lub) migotanie komór.

ze względu na napadowy charakter tachykardii, z nagłym nieoczekiwanym wystąpieniem objawów, pacjenci są ograniczeni w swoim codziennym życiu, jeśli chodzi o pracę, imprezy towarzyskie i Sport. Ze względu na ten charakter choroby QoL jest coraz bardziej osłabiony w czasie. Pomimo wysokiego wskaźnika natychmiastowego powodzenia ablacji cewnikiem SVT, bardzo niewiele jest dostępnych danych dotyczących rozwoju QoL w dłuższej perspektywie., Publikowana Literatura zajmuje się głównie elektrofizjologicznymi długoterminowymi wynikami ablacji RF. Dotychczas QoL przed i po ablacji nie był systematycznie badany u tych pacjentów (7-13). W przeciwieństwie do tego, Inne SVT, takie jak trzepotanie przedsionków i AF były intensywnie badane w tym aspekcie (14-23).

populacja badana

wszyscy włączeni do badania pacjenci mieli w wywiadzie typowy napadowy częstoskurcz typu on-off lub udokumentowany wąski, złożony wzorzec SVT w dwunastoodbytowym EKG. Następnie poddano je badaniu elektrofizjologicznemu., Jeśli AVNRT, AVRT lub EAT mogłyby zostać wywołane I ablowane z pierwotnym sukcesem, pacjenci zostali później wybrani do udziału w tym retrospektywnym badaniu z jednym ośrodkiem.

wszystkich 454 pacjentów (59,2% kobiet, 40,8% mężczyzn, średni wiek 58 (+/- 16,5) lat), którzy przeszli ablację cewnika RF dla AVNRT, AVRT lub EAT w naszej placówce w latach 2002-2007, wysłano szczegółowy kwestionariusz., Kwestionariusz ten był wersją kwestionariusza SF-36 Health Survey oraz listy kontrolnej objawów-Skala częstotliwości i nasilenia, zmodyfikowanej tak, aby szczegółowo odzwierciedlić pytania QoL w SVT, umożliwiając autorom przełożenie różnych domen i składników dobrego samopoczucia na wartość ilościową.,

ze względu na strukturę i uproszczenie odpowiedzi na pytania pacjentów podzieliliśmy kwestionariusz na trzy różne bloki: pierwszy blok dotyczył sytuacji pacjentów przed ablacją, drugi blok dotyczył sytuacji w trakcie ablacji, a trzeci blok dotyczył wyłącznie okresu po ablacji.,

zmodyfikowana wersja SF-36 składa się z kwestionariusza 36 pozycji, który ocenia osiem pojęć zdrowotnych: ogólne postrzeganie zdrowia, funkcjonowanie fizyczne, funkcjonowanie społeczne, ograniczenia roli z powodu problemów fizycznych, ból ciała, zdrowie psychiczne, ograniczenia roli z powodu problemów emocjonalnych i witalność. Ponadto SF-36 generuje również fizyczne i psychiczne komponenty summery.,

niezależnie od dobrze znanych niedociągnięć listy kontrolnej objawów ze względu na niespecyficzny charakter szeregu objawów, o które wnioskowano i brak oceny stanu funkcjonalnego Lista kontrolna objawów jest prosta w użyciu, wrażliwa na zmiany i została wykorzystana w coraz większej liczbie badań dotyczących zaburzeń rytmu serca. Poprosiliśmy o konkretne objawy, takie jak tachykardia, kołatanie serca, duszność, lęk i dławica piersiowa.

Jeśli po 4 tygodniach nie otrzymano odpowiedzi, pacjenci byli kontaktowani telefonicznie i proszeni o udział w badaniu. 309 (68.,1%) z 454 pacjentów, z którymi kontaktowano się w pełni wypełniło kwestionariusz. 145 (31,9%) pacjentów musiało zostać wykluczonych z powodu niepełnych lub niespójnych odpowiedzi lub z powodu całkowitego braku udziału w badaniu. Po raz drugi skontaktowano się z pacjentami cierpiącymi na nowe kołatanie serca i SVT i poproszono ich o dodatkowe przedstawienie ostatniego 12-ołowiowego EKG do analizy.

badanie elektrofizjologiczne i ablacja cewnika o częstotliwości radiowej

u wszystkich pacjentów zastosowano standardowe ustawienie z czterema cewnikami diagnostycznymi (wysoki prawy przedsionek, obszar wiązki, wierzchołek prawej komory i Zatoka wieńcowa)., Przed ablacją podstawową częstoskurcz kliniczny musiał być wielokrotnie indukowany przed szczegółowym mapowaniem i manewrami ablacji były wykonywane. Sama ablacja była wykonywana w rytmie zatokowym w większości przypadków lub w ciągłym częstoskurczu, jeśli jest to wymagane do mapowania.

samą ablację wykonywano za pomocą nawadnianego końcówki lub konwencjonalnego cewnika ablacyjnego. Pomyślna ablacja definiowana była jako nieindukcyjność natywnej tachykardii lub utrata fali delta w AVRT., Następnie przeprowadzono dalsze badania elektrofizjologiczne w kierunku dodatkowych tachykardii, które potencjalnie mogły zostać zamaskowane przez ablowaną obecnie tachykardię pierwotną. Wyżej wymienione punkty końcowe poddano ponownej ocenie po okresie oczekiwania wynoszącym co najmniej 20 minut.

Analiza statystyczna

dla opisu zmiennych metrycznych wyniki są wyrażone jako liczba, średnia, odchylenie standardowe (SDA) i ekstremalne (minimalne i maksymalne), kwartyl (25. i 75. percentyl) i mediana. Rozkład danych kategorycznych jest wyrażony częstotliwością bezwzględną i względną.,

porównanie rozkładu zmiennych kategorycznych przed i po ablacji dla dwóch zmiennych zostało wyrażone w teście Mcnemara. Porównano więcej niż dwie zmienne za pomocą rozkładu Chi-kwadrat. Do porównania rozkładu zmiennych kategorycznych i porządkowych niezależnych prób losowych posłużyliśmy się dokładnym testem Fishera. Jeśli akceptacja rozkładu Gaussa została odrzucona, użyliśmy nieparametrycznego testu różnic w grupach, testu U Manna Whitneya lub testu Kruskala-Wallisa, inaczej testu t lub F.,

badana populacja

czas do diagnozy, czas do ablacji, podstawowe dane ablacji

dotyczące odstępu czasu między pierwszym wystąpieniem tachykardii, jego diagnozy i roku ablacji, znaleźliśmy znaczące różnice. W odniesieniu do całej kohorty badania, podstawową SVT rozpoznano 9,1±11,2 roku (25%/75% percentyla – 1,0/15,0) i ablowano 14,4±12,7 roku (25%/75% percentyla – 3,0/24,0) po pierwszym epizodzie tachykardii. Te przedziały czasowe (czas do diagnozy/czas do ablacji) różniły się między poszczególnymi SVT (Tabela 1)., Odstęp czasu między pierwszym wystąpieniem tachykardii a rozpoznaniem AVRT był zatem znacznie krótszy w porównaniu z pacjentami z AVNRT (p<0,05); jednak wcześniejsze rozpoznanie AVRT nie prowadziło również do wcześniejszej ablacji.

Dane wyjściowe procedury ablacji porównujące liczbę oparzeń RF, całkowity czas badania i czas trwania fluoroskopii podsumowano w tabeli 1. Nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy różnymi typami SVT.,

jakość życia i specyficzne objawy z powodu tachykardii przed ablacją

w kwestionariuszu wszyscy pacjenci zostali poproszeni o określenie objawów i ocenę ich w skali nasilenia. Zapytaliśmy o charakter i ilość tachykardii i związanych z tym objawów. Ponadto zbadano wpływ objawów na codzienne i towarzyskie życie pacjentów, zwłaszcza w odniesieniu do abstynencji od pracy, sportu i Hobby.,

pacjenci zostali poproszeni o ocenę zmian w życiu codziennym i społecznym przed samą procedurą ablacji za pomocą 5-stopniowej skali rankingowej (skrajny, bardzo silny, silny, umiarkowany, niski). W sumie ponad 60% pacjentów (178, 60,7%) stwierdziło silne lub skrajne zaburzenia w życiu codziennym, podczas gdy reszta pacjentów (94, 29,3%) wskazała jedynie umiarkowane lub niewielkie zmiany spowodowane częstoskurczem. Szczegółowe wyniki przedstawiono w tabeli 2.,

wskaźnik sukcesu ablacji

niezależnie od objawów, pacjenci musieli ocenić postrzegany sukces zabiegu ablacji w ogóle (bardzo udany, udany, umiarkowanie udany lub nieudany). Większość pacjentów oceniła procedurę ablacji jako „bardzo udaną” lub „udaną”. Dotyczy to zarówno całej badanej populacji, jak i każdej podgrupy SVT. Szczegóły przedstawiono na rysunku 2.,

porównanie jakości życia przed i po ablacji

ogólne QoL i QoL w odniesieniu do wyżej wymienionych objawów zostały ocenione retrospektywnie przed i po ablacji. Wspomniane kwestionariusze zawierały sekcję z prośbą o ocenę ich dobrego samopoczucia przy użyciu sześciopoziomowej skali rankingowej (bardzo dobry (1), Dobry (2), zadowalający (3), wystarczający (4), wadliwy (5) i niewystarczający (6)).

pacjenci z AVNRT, AVRT I EAT ocenili swój stan zdrowia przed i po ablacji., Zmiany w skali rankingu przed i po ablacji przedstawiono na rysunku 3.

porównując zmienne kategoryczne przed i po ablacji u pacjentów z AVNRT, stosując test McNemar stwierdziliśmy bardzo znaczącą poprawę stanu zdrowia (p < 0,0005) w tej dużej grupie pacjentów (ryc. 3, Panel A). Jeśli chodzi o pojedyncze aspekty dobrego samopoczucia, zauważyliśmy bardzo znaczącą poprawę w codziennym życiu (hobby i praca w domu, p<0.0005) i życiu społecznym (p<0.039)., Życie zawodowe i udział w sporcie również wykazywały tendencję do poprawy, jednak różnica ta nie była znacząca (p> 0.05).

porównując zmienne kategoryczne u pacjentów z AVRT przed i po ablacji z zastosowaniem testu McNemar, stwierdziliśmy znaczącą poprawę stanu zdrowia (p < 0,044) w tej kohorcie pacjentów (Rysunek 3, Panel B). Jeśli chodzi o dane Indywidualne, stwierdziliśmy bardzo znaczącą poprawę dla wszystkich zmiennych dotyczących życia codziennego i społecznego (p<0.0005).,

u pacjentów z jedzeniem stwierdzono niezwykłą poprawę stanu zdrowia. Różnica ta nie była znacząca (p<0, 505). Analiza danych dotyczących poszczególnych objawów nie została przeprowadzona ze względu na małą kohortę pacjentów.

nawracające arytmie

nawracające arytmie definiowano jako nawrót ablacji tachykardii (prawdziwe nawroty) lub przejście do nowej SVT, takiej jak trzepotanie przedsionków lub AF. Na rysunku 4 przedstawiono związek między prawdziwymi nawrotami a zmianą przebiegu choroby z nową SVT., W długotrwałej obserwacji 219 pacjentów (73%) z całej badanej populacji uznało się za całkowicie wolnych od SVT, podczas gdy 27% (81 pkt.) stwierdzono, że cierpi na nawracające tachykardie (AVNRT: 155 (69,8%) pacjentów wolnych od SVT, 67 (30,2%) pacjentów z nawrotem; AVRT: 56 (86,2%) w porównaniu z 9 (13,8%) pacjentów i jeść 8 (61,5%) w porównaniu z 5 (38,5%) pacjentów).

przeprowadzono analizę dwuwymiarową, aby obliczyć, czy nawroty miały wpływ na różne typy zmiennych, takie jak płeć lub wiek., Stwierdzono, że płeć nie ma istotnego wpływu, dotyczy to zarówno całej populacji, jak i pacjentów z AVNRT lub AVRT (dokładny test Fischera: wszyscy pacjenci p=0,430, AVNRT p=0,552, AVRT p=0,149, spożywają zbyt małą próbkę). Stwierdzono, że wiek nie ma istotnego wpływu, dotyczy to zarówno całej populacji, jak i pacjentów z AVNRT lub AVRT (Shapiro-Wilk-Test, Mann-Whitney-U-Test: wszyscy pacjenci p=0,540, AVNRT p=0,179, AVRT p=0,352, jeść przy zbyt małej wielkości próbki).

przeprowadzono analizę wielowymiarową z zastosowaniem analizy regresji logistycznej., Żaden z wyżej wymienionych czynników nie miał wpływu na częstość nawrotów, ani dla całej kohorty badania, ani dla pacjentów z AVNRT lub AVRT.

W przypadku pacjentów z nawracającymi tachykardiami nadal występowała nieistotna tendencja do poprawy QoL. Wykryliśmy znaczną poprawę objawów tachykardii i lęku oraz zwiększenie zdolności do pracy (Test McNemar: p<0,0005, P=0,007 i P=0,004 odpowiednio).,

dyskusja

Tło: ablacja AVNRT, AVRT I EAT przy użyciu energii RF stała się terapia pierwszego rzutu dla pacjentów z nawracającymi epizodami tych arytmii., Bardzo dobrze udokumentowano ostry i długotrwały sukces w odniesieniu do pierwotnego wyniku elektrofizjologicznego (6, 9, 10, 20, 24).

istnieją jednak wskazania, że pomimo udanej ablacji pierwotnej, w dłuższej perspektywie mogą pojawić się nowe arytmie (1, 2, 7). Dane dotyczące QoL w krótkotrwałej obserwacji po ablacji RF SVT są dostępne w kilku badaniach z udziałem mniejszych grup pacjentów, ale pomimo dużej liczby pacjentów ablowanych na całym świecie, brakuje danych dotyczących długoterminowego wyniku, szczególnie w odniesieniu do QoL (8, 9, 25)., Jest to dość zaskakujące, ponieważ trzepotanie przedsionków i AF były intensywnie badane w tym aspekcie (14-23). Jest to pierwsze badanie dotyczące długoterminowego wyniku elektrofizjologicznego i jego wpływu na QoL w dużej grupie pacjentów.

kohorta badania: liczba pacjentów utraconych w wyniku długotrwałej obserwacji jest zgodna z długoterminowymi badaniami za pomocą kwestionariuszy pisemnych (14, 19). Znaczna liczba przesłanych kwestionariuszy musiała zostać wykluczona, ponieważ nie zostały one w pełni wypełnione., Jest to najprawdopodobniej spowodowane tym, że pacjenci nie są w stanie zapamiętać początkowych objawów po stosunkowo długim okresie obserwacji. Zaobserwowaliśmy liniowy wzrost proporcji odpowiednio wypełnionych kwestionariuszy w czasie, w którym przeprowadzono ablacje.

Jeśli chodzi o pacjentów zgłaszających częstoskurczowe kołatanie serca podczas obserwacji, stwierdziliśmy tylko niski odsetek nawrotów pierwotnej tachykardii i głównie przejście na nową SVT. Odpowiada to ustaleniom z innych serii, w których ablacja cewnika została przeprowadzona z wysokim wskaźnikiem powodzenia pierwotnego (1, 7, 14,)., Dane techniczne Procedury ablacji oraz podstawowe i długoterminowe wskaźniki sukcesu elektrofizjologicznego są zgodne z literaturą (1-6, 9, 10).

jakość życia w długotrwałej obserwacji: przed leczeniem interwencyjnym u pacjentów występowały głównie objawy takie jak tachykardia, zwiększenie częstości występowania epizodów w czasie, zmniejszenie zdolności do pracy fizycznej, duszność i dławica piersiowa. Objawy te były głównymi przyczynami, dla których pacjenci obserwowali leczenie.,

ponad 90% pacjentów z każdej podgrupy arytmii opisało zabieg jako udany w długotrwałej obserwacji. U większości pacjentów można było wykazać znaczną poprawę QoL. Bardziej szczegółowa analiza wykazała bardzo znaczącą i trwałą poprawę w podstawowym życiu codziennym i społecznym, zarówno dla całej kohorty badania, jak i dla różnych rodzajów SVT.,

natomiast pacjenci bez terapii ablacyjnej i długotrwałej terapii medycznej cierpią na skutki uboczne leków, a także nawracające epizody SVT prowadzące do zmniejszenia QoL (12).

nawracające zaburzenia rytmu serca: 27% wszystkich pacjentów cierpiało na nawracające zaburzenia rytmu serca, które, oprócz pacjentów z AVRT, w największej części nie stanowiły nawrotów pierwotnej SVT (ryc. 4). Zjawisko to zaobserwowały również inne grupy (26, 27). Analiza dwu-i wieloczynnikowa danych zebranych w tym badaniu nie zidentyfikowała niezależnych czynników predykcyjnych nawrotu arytmii., Dane nie zawierają informacji na temat całkowitej wykorzystanej energii RF; w związku z tym na podstawie tego badania nie można złożyć oświadczenia dotyczącego jej wpływu na nawroty arytmii.

nawet jeśli u pacjentów wystąpiła nawracająca arytmia, ich QoL nadal znacznie się poprawiła. Chociaż całkowity wynik QoL wykazywał jedynie nieznaczną tendencję do poprawy, różne objawy, takie jak tachykardia, lęk i zdolność do czynności życiowych, uległy znaczącej poprawie., Wcześniejsze badania sugerowały związek przyczynowy między różnymi typami prawego dolnego przedsionka SVT, takimi jak wspólny trzepotanie przedsionków i AVNRT, z powodu możliwej wspólnej drogi w niskim prawym przedsionku, prowadzącej do modulacji elektrycznej substratu tkanki przedsionkowej (28, 29, 30). Efekt placebo również może być odpowiedzialny za poprawę QoL u pacjentów z nawracającymi zaburzeniami rytmu serca.

Ograniczenia badania

istnieją pewne ograniczenia tego badania: po pierwsze, subiektywna korzyść z procedury ablacji jest złożona., Opracowano różne narzędzia, starając się przełożyć różne dziedziny i składniki dobrego samopoczucia na wartość ilościową. Oceniliśmy subiektywne korzyści za pomocą zmodyfikowanej wersji kwestionariusza SF-36 Health Survey oraz listy kontrolnej objawów – skali częstości i nasilenia. Chociaż wnioski są istotne klinicznie, nadal trudno jest dostarczyć ilościową ocenę QoL.

Po drugie, ponieważ wszyscy pacjenci byli skłonni do poddania się zabiegowi inwazyjnemu z potencjalnie istotnymi działaniami niepożądanymi, ta grupa badawcza była wysoce zmotywowana i wysoko wyselekcjonowana., Perspektywa ostatecznego leczenia i trwającego nadzoru medycznego po zabiegu mogła wywołać u pacjentów uprzedzenia percepcyjne i doprowadzić do zawyżenia postrzeganego sukcesu ablacji.

Po Trzecie, potencjalny negatywny wpływ leków przeciwarytmicznych na QoL mógł znacząco przyczynić się do uzyskania niskich punktów wyjściowych, co dodatkowo motywowało pacjentów do leczenia niefarmakologicznego. Znaczna poprawa pomiaru QoL mogła być związana ze zmniejszeniem objawów niepożądanych po odstawieniu leków przeciwarytmicznych., Leczenie farmakologiczne nie było szczegółowo badane. Ostatecznie badanie miało charakter retrospektywny, a odstęp czasowy między procedurą ablacji a kwestionariuszem nie był jednolity. Pacjenci, którzy niedawno przeszli zabieg, mogą więc mieć inne wspomnienia objawów niż ci, którzy przeszli zabieg we wcześniejszym momencie. Dlatego też efekty placebo również mogły wpływać na postrzeganie przez pacjentów sukcesu zabiegu i poprawę ich QoL.,

wnioski

pacjenci z objawowymi zaburzeniami rytmu serca leczeni ablacją cewnika RF wykazują znaczące zmniejszenie objawów związanych z arytmią oraz poprawę fizycznych, emocjonalnych i społecznych wskaźników QoL związanych ze stanem zdrowia. Narzucone przez siebie ograniczenia dotyczące aktywności fizycznej i społecznej są znacznie zmniejszone po ablacji cewnika. Poprawa ta utrzymuje się podczas długotrwałych działań następczych., Należy dołożyć starań, aby zwiększyć świadomość objawów i możliwości leczenia SVT wśród pacjentów i lekarzy, mając na celu wyeliminowanie opóźnień w procesie wystąpienia objawów, pierwszej diagnozy i terapii ablacyjnej.

skróty

AVNRT: Atrio-Ventricular Nodal reentry tachykardia; AVRT: Atrio-Ventricular reentry tachykardia; AF: migotanie przedsionków; EAT: ektopowy częstoskurcz przedsionkowy; F: Francuski; INR: International Normalized Ratio; QoL: jakość życia; RF: Częstotliwość radiowa; SDA: odchylenie standardowe; SVT: częstoskurcz nadkomorowy.,

konflikt interesów

autorzy oświadczyli, że konflikt interesów nie istnieje.

1. Calkins H, Yong P, Miller JM, Olshansky B, Carlson m, Saul JP, Huang SK, Liem lb, Klein LS, Moser SA, Bloch DA, Gillette P, Prystowsky E. ablacja cewnika dodatkowych ścieżek, atrioventricular nodal reentrant tachykardia, and the atrioventricular junction: ostateczne Wyniki prospektywnego, wieloośrodkowego badania klinicznego. Krążenie. 1999;99(2):262-270

2. Dagres N, Clague JR, Kottkamp H, Hindricks G, Breithardt G, Borggrefe M., Ablacja cewnika o częstotliwości radiowej. Wyniki i stosowanie leków przeciwarytmicznych podczas obserwacji. European Heart Journal. 1999;20(24):1826-1832

3. Iturralde-Torres P, Colin-Lizalde L, Kershenovich S, Gonzalez-Hermosillo JA. Ablacja częstotliwości radiowej w leczeniu tachyarytmii. Doświadczenie w ukrywaniu 1000 kolejnych pacjentów. Gac Med Mex. 1999; 135: 559-575

4. Rodriguez LM, Geller JC, Tse HF, Timmermans C, Reek S, Lee KL, Ayers GM, Lau CP, Klein HU, Crijns HJ., Ostre wyniki krioablacji poprzecznej częstoskurczu nadkomorowego (migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków, zespół Wolffa-Parkinsona-White ' a, częstoskurcz przedsionkowo-komorowy). Journal of cardiovascular electrophysiology. 2002; 13: 1082-1089

5. Bernat R, Pfeiffer D. Long-term results and learning curve for radio frequency ablation of accessory pathways. Coll Anthropol. 2003; 27: 83-91

6. Gaita F, Montefusco A, Riccardi R, Scaglione M, Grossi S, Caponi D, Caruzzo E, Guistetto C, Bocchiardo M, Di Donna P., Ostry i długotrwały wynik przezodbytniczej ablacji cewnika kriotermicznego arytmii nadkomorowej z udziałem regionu okołoodbytniczego. J Cardiovasc Med. 2006; 7: 785-792

7. Kimman GP, Bogaard MD, van Hemel NM, van Dessel PF, Jessurun ER, Boersma LV, Wever EF, Theuns DA, Jordaens LJ. Dziesięcioletnia obserwacja po ablacji cewnika przedsionkowo-komorowego w przypadku częstoskurczu węzła przedsionkowo-komorowego w pierwszych dniach leczenia, czy źródłem nowych zaburzeń rytmu serca?. Pace. 2005; 28: 1302-1309

8. Bubien RS, Knotts-Dolson SM, Plumb VJ, Kay GN., Wpływ ablacji cewnika o częstotliwości radiowej na jakość życia i czynności codziennego życia pacjentów z nawracającymi zaburzeniami rytmu serca. Krążenie. 1996; 94: 1585-1591

9. Schläpfer J, Fromer M. późny wynik kliniczny po udanej ablacji częstotliwości radiowej ścieżek dodatkowych. Eur Heart J. 2001; 22:605-609

11. Bathina MN, Mickelsen S, Brooks C, Jaramillo J, Hepton T, Kusumoto FM. Ablacja cewnika radiofrekwencyjnego a terapia medyczna w początkowym leczeniu tachykardii nadkomorowej i jej wpływ na jakość życia i koszty opieki zdrowotnej. Am J Cardiol., 1998; 82: 589-593

12. Lau CP, Tai YT, Lee PW. The effects of radiofrequency ablation versus medical therapy on the quality-of-life and exercise capacity in patients with accessory Trade-mediated supraventricular tachykardia: a treatment comparison study. Pace. 1995; 18: 424-432

13. Knotts S, Bubiens RS, Miers LJ, McLaughlin S, Sington L, Kay GN. Czy jakość życia poprawiła się dzięki ablacji cewnika o częstotliwości radiowej? Badanie pilotażowe mające na celu ocenę wymiernych wyników. Pace. 1994; 17: 261-267

14. Anne W, Willems R, Adriaenssens B, Adams J, Ector H, Heidbüchel H., Długotrwałe korzyści objawowe po ablacji cewnikiem o częstotliwości radiowej w przypadku trzepotania przedsionków, pomimo dużej częstości występowania migotania przedsionków po zabiegu. Acta Cardiol. 2006; 61: 75-82

15. Anselme F, Saoudi N, Poty H, Douillet R, Cribier A. ablacja cewnika Radiofrekwencyjnego częstego trzepotania przedsionków: Znaczenie kołatania serca i Ocena jakości życia u pacjentów ze sprawdzonym blokiem przesmyku. Krążenie. 1999; 99: 534-540

16. Bielik H, Schrickel J, Shlevkov N, Yang a, Schwab JO, Bitzen a, Lüderitz B, Lewalter T. farmakologiczna i ablacyjna hybrydowa terapia migotania przedsionków., Długotrwały wpływ na jakość życia i objawy związane z arytmią. Z Kardiol. 2005; 94: 564-569

17. Lee SH, Tai CT, Yu Wh, Chen YJ, Hsieh MH, Tsai CF, Chang MS, Chen SA. Wpływ ablacji cewnika o częstotliwości radiowej na jakość życia u pacjentów z trzepotaniem przedsionków. Am J Cardiol. 1999; 84:278-283

18. OCallaghan PA, Meara M, Kongsgaard E, Poloniecki J, Luddington L, Foran J, Camm AJ, Rawland E, Ward DE. Objawowa poprawa po ablacji cewnika radiofrekwencyjnego w przypadku typowego trzepotania przedsionków. Serce. 2001; 86:167-171

19., Meissner a, Christ m, Maagh P, Borchard R, van Bracht m, Wickenbrock I, Trappe HJ, Plehn G. jakość życia i występowanie migotania przedsionków w długotrwałej obserwacji typowego trzepotania przedsionków: ablacja z nawadnianą końcówką 5 mm i konwencjonalną elektrodą 8 mm. Clin Res Cardiol. 2007; 96: 794-802

20. Weerasooriya R, Jais P, Hocini M, Scavee C, MacLe L, Hsu LF, Sandars P, Garrigue S, Clémenty J, Haïssaguerre M. Wpływ ablacji cewnika na jakość życia pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków. Rytm Serca. 2005; 2: 619-613

21., Pappone C, Rosanio S, Augello G, Gallus G, Vicedomini G, Mazzone P, Gulletta S, Gugliotta F, Pappone a, Sanfinelli V, Tortoriello V, Sala S, Zangrillo a, Crescenzi G, Benussi S, Alfieri O. śmiertelność, zachorowalność i jakość życia po obwodowej ablacji żył płucnych w celu migotania przedsionków: wyniki kontrolowanych badań długoterminowych bezrandomizowanych. J Am Coll Cardiol. 2003; 42:185-197

22. Erdogan A, Carlsson J, Neumann T, Berkowitsch A, Neuzner J, Hamm CW, Pitschner HF., Jakość życia u pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków po ablacji cewnika: wyniki długotrwałej obserwacji. Pace. 2003; 26: 678-684

23. Lee Sh, Chen SA, Tai CT, Chiang CE, Wen ZC, Cheng JJ, Ding YA, Chang MS. porównanie jakości życia i wydajności serca po całkowitym ablacji węzła przedsionkowo-komorowego i modyfikacji węzła przedsionkowo-komorowego u pacjentów z medycznie opornym migotaniem przedsionków. J Am Coll Cardiol. 1998; 31: 637-644

24. Delise P, Sitta N, Benso A, Coro L, Fantinel M, Mantovan R, Sciarra L, Zoppo F, Marras E, Verlato R, D ' Este D., Mapowanie tempa trójkąta kocha zmniejsza ryzyko bloku przedsionkowo-komorowego podczas ablacji częstoskurczu przedsionkowo-komorowego. J Cardiovasc Eelectrophysiol. 2005; 16:30-35

25. Hamer ME, Blumenthal JA, McCarthy EA, Phillips BG, Pritchett EL. Ocena jakości życia u pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków lub napadowym częstoskurczem nadkomorowym. Am J Cardiol. 1994; 74: 826-829

26. Benjamin EJ, Levy D, VAZIRI SM, D ' Agostino RB, Belanger AJ, Wolf PA. Niezależne czynniki ryzyka migotania przedsionków w kohorcie populacyjnej. Studium Framingham. JAMA., 1994; 271: 840-844

27. Emori T, Fukushima K, Saito H, Nakayama K, Ohe T. Elektrogramy przedsionkowe i sekwencje aktywacyjne w przejściu między migotaniem przedsionków a trzepotaniem przedsionków. J Cardiovasc Elektrofizjol. 1998; 9:1173-1179

28. Kimman GP, van Hemel NM, Jessurun ER, van Dessel PF, Kelder J, Defauw JJ, Guiraudon GM. Porównanie późnych wyników chirurgicznej lub radiofrekwencyjnej modyfikacji cewnika węzła przedsionkowo-komorowego w przypadku częstoskurczu przedsionkowo-komorowego. Eur Heart J. 1999; 20:527-534

29. Kalbfleisch SJ, El-Atassi R, Calkins H, Langberg JJ, Morady F., Związek między częstoskurczem rdzeniowym w węźle przedsionkowo-komorowym a indukowanym trzepotaniem przedsionków. J Am Coll Cardiol. 1993; 22: 80-84

30. Interian a, Cox MM, Jimenez RA, Duran a, Levin E, Garcia O, Cooper DK, Castellanos A, Myerburg RJ. A shared pathway in Atrio-ventricular nodal reentrant tachykardia and atrial flutter: Implications for pathophysiology and therapy. Am J Cardiol. 1993; 71: 297-303

kontakt z autorem