„nos Kleopatry: gdyby był krótszy, zmieniłoby się całe oblicze ziemi” – rozważał francuski filozof Blaise Pascal (1623-1662) (Pensées 162). Podczas gdy dla Pascala ta myśl zilustrowała, jak coś małego może zmienić bieg historii, stwierdzenie to opiera się również na przekonaniu, że Kleopatra VII (69-30 pne) zawdzięczała swoją potężną pozycję w tym ważnym momencie historii tylko jej sylwetce.
ta idea przenika nasze współczesne postrzeganie – w serialach, komiksach Asteriksa i hollywoodzkim kinie., Historycy zwykle nie zajmują się sprawami wyglądu fizycznego, z wyjątkiem namalowania portretu o tematyce biograficznej, a nie odpowiadania na pytania o historyczne znaczenie władzy politycznej. Czy Kleopatra była naprawdę atrakcyjna i dlaczego ma to znaczenie, jak wyglądała?,
Kleopatra w literaturze rzymskiej
Dla Pliniusza Starszego Kleopatra była tylko „królową nierządnicy (regina meretrix)” (Nat. Hist. 9.58.1), sugerując, że zawdzięcza swoją pozycję bogactwa i władzy, ponieważ prostytuowała się z Markiem Antoniuszem (83-30 p. n. e.) z jej bezmyślną sylwetką.,
podobne idee odbija się echem Kasjusza Dio, który twierdzi, że kiedy Juliusz Cezar (100-44 p. n. e.) po raz pierwszy spotkał Kleopatrę, „była kobietą o niezwykłej urodzie i w tym czasie , gdy była w kwiecie młodości, była najbardziej Oszałamiająca” (42.34.4); a kiedy zaoferowała Markowi Antoniuszowi jego królewski pogrzeb w Aleksandrii, „nawet w żałobnych szatach była cudownie Oszałamiająca” (51.12.1).
to, co czytamy w literaturze Rzymskiej, to pogłos kampanii oszczerstw przeciwko Antoniuszowi i Kleopatrze poprzedzającej ostateczny konflikt, pod wodzą Oktawiana (63 p. n. e.-14 n. e.), późniejszego cesarza Augusta., W najlepszym interesie Oktawiana było przedstawienie wojny domowej przeciwko swojemu koledze, Antoniuszowi, szanowanemu mężowi stanu Rzymskiego, raczej jako obcego konfliktu z egipską królową. Malowanie Kleopatry jako piękności, która uwiodła seksualnie Antoniusza i czarownicy, która rzuciła na niego magiczne zaklęcie, miało nie tylko zniesławiać Antoniusza lub poniżać Kleopatrę, ani też po prostu obsadzić ją w roli przerażającego obcokrajowca. Propaganda Oktawiana świadomie odmawiała uznania jej za najbogatszą i najpotężniejszą władczynię hellenistycznego Morza Śródziemnego.,
grecki filozof moralny Plutarch, oferuje bardziej niuansowy obraz. Wyjaśnia, że „ci, którzy widzieli Kleopatrę, wiedzieli, że ani w młodości, ani w pięknie nie była lepsza od Oktawii”, siostry Oktawiana i niechętnej żony Antoniusza (Ant. 57.3); ” bo rzeczywiście jej własne piękno, jak mówią, nie było zupełnie nieporównywalne, lub takie, które uderza tych, którzy ją widzieli „(tamże. 27.2).
nie oznacza to, że Kleopatra była nieatrakcyjna, ale nie zawdzięczała swoich związków Juliuszowi Cezarowi ani Markowi Antoniuszowi swojej młodzieńczej urodzie., Rzeczywiście, Plutarch kontynuuje, że jej urok spoczywał w jej nieodpartej obecności, jej perswazyjnym charakterze i stymulującym dyskursie, ponieważ była wysoce wykształcona i mówiła wieloma językami obcymi.
jednak, jak słusznie podkreśla Guy Weill Goudchaux (2001), stwierdzenie, że Uroda Kleopatry była „niezrównana”, nie oznacza, że była nieatrakcyjna – nie mówiąc już o brzydocie., Niemniej jednak, to było głównie z powodu nalegań Sarah Pomeroy (1976, 1984), że uczeni doszli do wniosku, że Kleopatra kute jej potężną pozycję z jej zdolności intelektualnych, talentu strategicznego i ogromnego bogactwa.
hellenistyczny portret Kleopatry
próbując określić, jak mogła wyglądać Kleopatra, stajemy wobec braku zgodności w starożytnym portrecie. Nie przetrwały żadne naturalnej wielkości posągi ani popiersia, które można bezspornie zidentyfikować jako przedstawiające ją., Tylko zachowane monety wydane przez Kleopatrę lub w imieniu królowej sprawiają wrażenie, jak chciała być przedstawiona. Jednak żadna z kwestii, które pojawiły się w Aleksandrii, nie ma wysokiej wartości złota lub srebra.
po podboju Armenii (34 p. n. e.) Marek Antoniusz wybił srebrne denary z własnym portretem i wizerunkiem Kleopatry po obu stronach (NAC 106, nr 524). Jego herkulesową, muskularną głowę trudno określić jako naturalistyczną. Jej w pewnym sensie odzwierciedla jego, choć mniej umięśniony, ale podobnie Nie naturalistyczny. Jej cechy to akwilinowy nos i spiczasty podbródek., Nosi Królewski filet (diadēma) w falowanym słuchu (który jest związany w kok), zawieszkę z kulistym uchem, naszyjnik z pereł i drapowaną szatę. Przed jej popiersiem znajduje się róg obfitości-róg obfitości, który symbolizuje bogactwo Królestwa Ptolemejskiego. Wokół jej głowy legenda głosi Cleopatrae reginae Regum filiurum regum („o Kleopatrze, Królowej królów i synach królów”) – asertywne wyrażenie jej pozycji władzy, która wywodzi się z jej Lagid pochodzenie, a także jej kolejne relacje z Juliuszem Cezarem i Markiem Antoniuszem.,
srebrny hemiobol, wybity na krótko przed bitwą pod aktem (31 p. n. e.), przedstawia delikatniejszy portret diademowy z zaokrąglonym, choć wciąż wydatnym nosem i innymi dość ogólnymi cechami (Heritage 3015, no.23278).
bardziej naturalistyczny portret Kleopatry znajduje się na najlepiej zachowanych monetach z brązu (wybite w Aleksandrii i Nea-Pafos na Cyprze; BM 1875,1102.3 i Tryton V, nr 574)., Portret przedstawia Kleopatrę z owalną twarzą, płaskim policzkiem z zaznaczoną kością policzkową i płaskim czołem, zakrzywioną brwią, która spada prosto na mostek nosa, szerokim i spiczastym okiem w kształcie migdałów z ciężkim naciętym górnym wieczkiem przechodzącym przez cienką dolną pokrywę w zewnętrznym kąciku oka, wydatnym nosem z dużym, rozszerzającym się nozdrzem, małą płaszczyzną nosowo-wargową, dość pełnymi ustami z odwróconym kącikiem ust, małym okrągłym i wystającym podbródkiem i gładką szyją-jej włosy w melonowym kokardce, związane szerokim filetem, (diadēma) i wiązany w okrągłą bułkę.,
jedynym portretem rzeźbiarskim, który korzystnie porównuje się do przedstawienia Kleopatry na jej monetach, jest marmurowa Głowa znaleziona wzdłuż Via Appia w 1784 i od tego czasu wystawiona w Muzeach Watykańskich (VMGP 38511). Pomimo braku nosa, trudno go opisać jako nieatrakcyjny. To, czy zostanie uznana za „ładną” (cokolwiek to może oznaczać), pozostaje jednak bardzo w oku patrzącego.
innym portretem rzeźbiarskim, który jest często przypisywany Kleopatrze, jest marmurowa głowa, która może być również znaleziona wzdłuż Via Appia (ok., 1786-97) i obecnie znajduje się w Antiken Museum berlińskich muzeów Państwowych (BSM 1976.10). Według Flemminga Johansena (2003) portret ten „sugeruje wielkie fizyczne piękno”, które w jego umyśle „ostro kontrastuje z raczej niepochlebnymi portretami monet.”Ten sam autor uważa jednak, że głowa Berlina nie jest ani Kleopatrą, ani starożytną.”Johansen ma jednak niewielu zwolenników, którzy wierzą, że głowa portretu jest nowoczesnym fałszerstwem.
wizerunek Kleopatry pojawia się również na monetach Patrae (RPC 1245), portu, w którym Antoniusz zimował przed bitwą pod Akcjum (32/1 p. n. e.)., Na monecie znajduje się popiersie Kleopatry na awersie, z koroną Izydy na rewersie. Jej numizmatyczna obecność świadczy o centralnej roli Kleopatry w tym okresie.
Kleopatra w historii starożytnej
niewiele starożytnych imion jest tak sławnych jak Kleopatra – a jeszcze mniej kobiet może dorównać jej sławie w historii starożytnej: być może Nefertiti, żona Achnatona, i Olimpias, matka Aleksandra Wielkiego, zbliżyć się. Kleopatra VII była jednak ostatnią z długiej linii potężnych królowych, od Arsinoe II i Berenice II do Kleopatry z drugiej połowy okresu hellenistycznego.,
urodziła się w doniosłym momencie historii, kiedy rzymska potęga rozszerzyła się dalej na wschodnie Morze Śródziemne. Jej ojciec Ptolemeusz XII musiał liczyć się z pomocą Pompejusza w odzyskaniu tronu (w 55 p. n. e., po prawie trzyletniej nieobecności). Wśród sił rzymskich, które przywróciły króla Ptolemejskiego, był młody dowódca kawalerii o imieniu Marek Antoniusz.
Po śmierci ojca (51 p. n. e.) Kleopatra wstąpiła na tron i natychmiast zaangażowała swojego najstarszego brata Ptolemeusza XIII (61-47 p. n. e.) w konflikt sukcesyjny, który przerodził się w wojnę domową., Podczas gdy maszerowała z Palestyny przeciwko ptolemejskiej armii królewskiej, aby odzyskać władzę, Rzymska wojna domowa (49-48 p. n. e.) między Pompejuszem a Juliuszem Cezarem dosłownie wylądowała na wybrzeżu Egiptu.
Pompejusz został natychmiast zabity na rozkaz doradców króla. Cezar niespodziewanie przybył do Aleksandrii, aby pomścić zabójstwo Pompejusza. Przywrócił Kleopatrę i został natychmiast uwięziony w kwaterach pałacowych w długotrwałym zaangażowaniu wojskowym znanym jako wojna Aleksandryjska (48-47 p. n. e.)., W końcu, Ptolemeusz XIV (59-44 p. n. e.) został zainstalowany obok Kleopatry, która była teraz w ciąży z dzieckiem Cezara – jego jedynym synem, znany jako Cezarion, ale oficjalnie nazwany Ptolemeusz Cezar (47-30 p. n. e.).
po zabójstwie Cezara na idzie marcowej w Rzymie (44 p. n. e.), kiedy faktycznie przebywała w pobliżu miasta, Kleopatra wróciła do Aleksandrii, zabiła swojego brata i umieściła obok siebie Cezariona jako wspólnego władcę. W wyniku konfliktu między Antoniuszem a Oktawianem (bratankiem Cezara i późniejszego cesarza Augusta) Kleopatra sprzymierzyła się z Antoniuszem., Ze związku urodziło się troje dzieci: Aleksander, Kleopatra i Ptolemeusz.
W Aleksandrii Antoniusz nigdy nie został ogłoszony królem, ale w 34 p. n. e.wszystkie dzieci Kleopatry zostały uroczyście przypisane królestwom poza Egiptem. Kleopatra była więc w stanie rozszerzyć Imperium Ptolemejskie znacznie poza największą sferę wpływów, jaką jej poprzednicy kiedykolwiek byli w stanie zdobyć., Egipt zawsze był jednym z najbogatszych ziem starożytnego świata; teraz stał się najpotężniejszym imperium, z którym rywalizowało tylko coraz bardziej agresywne Państwo Rzymskie.
gdy zbliżała się wojna domowa, Antoniusz i Kleopatra zebrali siły i posunęli się od Aleksandrii, przez Lewant i Azję Mniejszą, do Grecji., W Patrae w Achei bili srebrne monety z jej diademowym portretem głoszącym jej suwerenność z legendą Basilissa Kleopatra („królowa Kleopatra”; w mianowniku, a nie zwykłym dopełniaczu).
w bitwie pod Akcjum (31 p. n. e.) geniusz strategiczny dowódcy Marynarki Oktawiana Agryppy odniósł zwycięstwo. Antoniusz i Kleopatra, choć pokonani, przegrupowali się w Aleksandrii – nie byli w stanie zapobiec ich zgubie, gdy zbliżały się siły Oktawiana. Antoniusz popełnił samobójstwo, a po złożeniu mu Królewskiego pogrzebu Kleopatra poszła w jego ślady (30 p. n. e.). Wraz z nią dobiegła końca Epoka hellenistyczna.,
ważne pytanie nie brzmi, czy Kleopatra była piękna, czy nie. Ważne jest raczej, aby zrozumieć znaczenie jej roli w historii, w tym doniosłym momencie od epoki hellenistycznej do okresu Cesarstwa Rzymskiego. Dopuszczeni do prowadzenia pewnych kontrfaktycznych spekulacji, historycy pytali, co by się stało, gdyby Antoniusz i Kleopatra wygrali bitwę pod Akcjum, pokonali rzymską marynarkę i siły wojskowe i wyeliminowali swojego przeciwnika Oktawiana., Być może rosnąca wrogość między Wschodem i Zachodem rozproszyłaby się, ponieważ Morze Śródziemne mogłoby być rządzone z Aleksandrii zamiast Rzymu. Wyobraź sobie przez chwilę historię Zachodu bez jego Rzymskiego Dziedzictwa.
Kleopatra była jedną z niewielu kobiet w historii świata, które rządziły własnymi prawami (choć zawsze z nominalnym męskim władcą obok niej na tronie). Była królową w jednym z najbogatszych krajów starożytnego świata i jako taka najpotężniejsza kobieta swoich czasów., Zaoferowała wierność dwóm najpotężniejszym rzymskim mężom stanu, którzy desperacko potrzebowali jej wsparcia wojskowego i finansowego w wojnach domowych. Kleopatra była innymi słowy jednym z najbardziej asertywnych władców starożytności – a jej wygląd fizyczny miał niewiele wspólnego z jej historycznym znaczeniem.,
ilustracja tego artykułu pokazuje, że Francuski orientalista Jean-Léon Gérôme (1824-1904) wyobrażał sobie pierwsze spotkanie Kleopatry z rzymskim dyktatorem Juliuszem Cezarem, owianym złotymi laurami, jako romantyczny romans – nubijskiego niewolnika w obecności – wewnątrz egipskiej scenerii (wzorowanej na małej świątyni w Deir el Medina). Jean-Léon Gérôme, Cléopatre et César (przygotowawcze studium malarstwa olejnego, ok. 1866; Galeria Sztuki Jean-François Heim, Bazylea, Szwajcaria).
Leave a Reply